اخبار
مدير مركز اطلاعات و مدارك اسلامي: رسالت اين مركز سازماندهي اطلاعات و منابع اسلامي است

مدير مركز اطلاعات و مدارك اسلامي گفت: مراكز اطلاعات مدارك، منابع و مداركي كه در حوزه هاي مختلف تهيه شده است را سازماندهي و با استفاده از ابزارهاي جديد دنيا به مخاطبان عرضه خواهد كرد.

حجت الاسلام والمسلمين "محمد هادي يعقوب نژاد" در ديدار دكتر آرتور بيولر استاد دانشگاه ويكتورياي نيوزلند خاطرنشان كرد: در هر كشوري از جمله ايران مركز اطلاعات و مدارك علمي وجود دارد، ولي مركز خاصي براي سازماندهي اطلاعات و منابع با پسوند اسلامي در هيچ كشوري حتي جمهوري اسلامي ايران وجود نداشت وجاي چنين كاري در حوزه علوم اسلامي خالي بود.
وي افزود: چنين مركزي براي اولين بار در ايران توسط دفتر تبليغات اسلامي طراحي و تصويب شد و با توجه به اين كه از حدود 20 سال قبل فعاليت‌هايي را در اين حوزه آغاز نموده است، توانست عهده‌دار سازماندهي اطلاعات و مدارك اسلامي و ارايه آن ها با استفاده از ابزار مدرن ‌باشد.
يعقوب نژاد اظهار داشت: چنين مركزي براي سازماندهي اطلاعات و مدارك مربوط، نياز به زيرساخت‌هايي داشت، از قبيل تزاروس (Thesaurus فرهنگ‌هاي مستند)، ايندكس‌هاي موضوعي و در اين مركز پژوهشي نيز يك سري زيرساخت هايي از قبيل اصطلاح نامه يا تزاروس علوم اسلامي فراهم شده بود.
حجت الاسلام يعقوب نژاد افزود: تزاروس با فرهنگ‌نامه متفاوت است؛ در فرهنگ نامه ها هر مدخل و كليد واژه
اي توضيح داده مي‌شود و براي آن مطالب كوتاه و مفيدي ذكر مي‌شود، ولي در اصطلاح نامه يا تزاروس روابط معنايي بين اصطلاحات و ساختار و نظام‌واره يك دانش مشخص مي‌شود.
وي ادامه داد: از ابتدا قصد تهيه برخي زيرساخت هاي مورد نظر را نداشتيم ولي چون چنين مركزي در جهان اسلام وجود نداشت ناچار شديم خود آن را تهيه كنيم و اولين بار در ايران اين كار در مركز اطلاعات و مدارك اسلامي آغاز شده و در حال انجام است ما حتي با كشورهايي مانند عربستان و مصر براي شناسايي چنين مراكزي مكاتبه كرديم ولي چنين اتفاقي در آن كشورها نيفتاده بود.
حجت الاسلام يعقوب نژاد اظهار داشت: ما به ناچار بايد تزاروس را خود تهيه و تدوين مي‌كرديم و چون تاكنون نمونه اي وجود نداشت فعاليت علمي كاملا جديدي بود، ما براي تهيه آن از كارهايي كه در دنيا انجام شده و تجربه هايي كه آن ها در اين زمينه اندوخته بودند نيز استفاده كرديم تا كار بر روي قاعده و اصول پذيرفته شده انجام گيرد وسليقه اي نباشد.
وي اظهار داشت: در حال حاضر ما تزاروس را در رشته هاي علوم اسلامي مانند علوم قرآني، فلسفه اسلامي، كلام اسلامي، اصول فقه،منطق، اخلاق اسلامي و علوم حديث به پايان رسانيده و به جامعه علمي عرضه كرده‌ايم و فقه اسلامي، حقوق اسلامي، كلام جديد و عرفان اسلامي را طراحي نموده و در حال انجام آن ها هستيم. با تهيه اصطلاح نامه‌ها در اين رشته‌ها احساس مي‌كنيم كه در حوزه
هاي اصلي علوم اسلامي اصطلاح نامه به سرانجام مي‌رسد. ولي به دليل اين كه بسياري از منابع و مدارك ديني ما اطلاعاتي فراتر از علوم اسلامي دارد، اصطلاح نامه رشته هاي وابسته اي مانند تاريخ و اقتصاد را نيز طراحي و تهيه خواهيم كرد.
وي گفت: در سال 1379 نيز از طرف سازمان يونسكو به خاطر نوشتن اين اصطلاح نامه ها تقدير نامه دريافت كرديم.
حجت الاسلام يعقوب نژاد ادامه داد: ما براي اين كه منابع ديني را سازماندهي نموده و به آن ها نظم دهيم ناچار بايد با استفاده از اصطلاح‌نامه‌هاي تدوين شده نمايه سازي منابع و مدارك اسلامي را نيز انجام دهيم و يا مديريت كنيم، نمايه سازي بايد با استفاده از زبان اصطلاح نامه كه زباني كنترل شده يا ساختار يافته است، صورت پذيرد.
رييس مركز اطلاعات و مدارك اسلامي به عنوان نمونه گفت: نام امام خميني (ره) يك اصطلاح است و خميني يك كليد واژه و ورودي است. در منابع مختلف نام امام خميني به 18 شكل به كار رفته است امام خميني، آيت الله خميني، حاج آقا خميني، حاج آقا روح الله، اصطلاح نامه با شناسايي دقيق اين واژه‌ها روابط اين ها را مشخص مي‌كند، مانند اين كه همه آنها همان امام خميني است اين پايه سازماندهي است واگر نتوانيم كليد واژه ها را به هم ربط دهيم و علاوه بر رابطه مترادف، روابط سلسله مراتبي اعم و اخص و وابستگي را به درستي تبيين كنيم، در نظام دادن به اطلاعات كه در منابع پراكنده هستند، عاجز خواهيم ماند. ممكن است دنبال امام خميني بگرديد ولي از آن جا كه در منابع از نام‌هاي مشابه نيز استفاده شده است و احتمال دارد اطلاعات زيادي ذيل نام حاج آقا روح الله و... ذخيره شده باشد.
وي اظهار داشت: تنوع تعابير در علوم اسلامي فوق العاده است اگر در اصطلاح‌نامه فلسفه نگاه كنيم كلمه "وجود" يك اصطلاح فلسفي است و با 40 شكل در منابع مختلف به كار رفته است و بيش از 90 زيرمجموعه (اخص) دارد. اصطلاح نامه اين روابط را كشف مي‌كند و مي‌گويد "وجود" به معناي "ثبوت وجود" هم است و اگر ثبوت وجود در فلسفه به كار رفته است به معناي وجود است اثبات هم اگر به كار رفته، منظور وجود است و همچنين تقرر، تحقيق، آن ها را به همديگر ربط مي‌دهد و علاوه بر روابط مترادف، روابط تابع، حاكم، عام وخاص را نيز به وجود مي‌آورد.
يعقوب نِژاد  ادامه داد: آيات قرآن زيربخش آيات و سور است و آيات و سوَر زيربخش تقسيمات قرآن است و يك سري پله هايي از نظر معنايي به وجود مي‌آيد كه كاربر وقتي از بالا به علم نگاه مي‌كند مي‌تواند درخت علم را كاملا بفهمد هر علم يك درخت واره و نظامي دارد و به همين خاطر است كه مي‌گويند علم موضوع، محمول و مسائلي دارد يعني اين ها به همديگر مرتبط بوده و يك نظام معنايي دارند. اصطلاح نامه درخت واره علم را مشخص مي‌كند. پس از مشخص شدن اين درخت‌واره اگر اطلاعات پراكنده در منابع مختلف به درخت وصل شده و يك نظم درستي بر علم حاكم ‌شود، در نهايت ما بر آن چه داريم مسلط خواهيم شد.
وي اظهار داشت: به عنوان نمونه اگر كسي بخواهد در مورد عرفان اسلامي تحقيق كند بايد در گوشه كتابخانه‌ها به منابع متعدد با موضوعات مختلف مراجعه نمايد و به بخشي از آن چه در همان منبع وجود دارد و او فرصت مطالعه آن را يافته است، دست پيدا خواهد كرد. اين در حالي است كه شما وقتي به اصطلاح نامه مراجعه مي‌كنيد همه واژه‌هاي مرتبط مانند عرفا، عرفان، عارفان، عرفاي اسلامي، عرفاي مسيحي، عرفاي شيعي، عرفاي سني و ارتباطات معناشناختي آن ها را مي‌بينيد و نمايي از مفاهيم حاكم بر آن دانش را به دست مي‌آوريد، در صورتي كه اگر منابع مربوط به اين نظام معنايي و منطقي متصل شود، راه شما را در مسير تحقيق بسيار كوتاه، سريع و دقيق خواهد كرد.

منبع: پژوهشنامه ره آورد ايسكو
 
امتیاز دهی
 
 

بيشتر

Guest (PortalGuest)

پژوهشنامه ره‌آورد ايسكو
مجری سایت : شرکت سیگما