دكتر"آرتور بيولر" استاد دانشگاه ويكتورياي نيوزلند واسلام‌شناس برجسته آمريكايي در نشستي با موضوع "تصوف در آمريكا" در سالن همايش‌هاي دفتر تبليغات اسلامي حوزه علميه قم سخنراني كرد و گفت: برخي اتفاقات نشان مي‌دهد كه تغييرات عمده اي در چهارده سال آينده در غرب و آمريكا ايجاد خواهد شد .
وي در اين نشست كه با همكاري مركز اخلاق و تربيت اسلامي و اداره همكاري هاي علمي و بين الملل پژوهشگاه برگزار شد، اظهار داشت: در چهارده سال آينده تغييرات عمده اي در غرب و آمريكا ايجاد خواهد شد و اين تغييرات چنان زياد است كه با تحولاتي كه در 100 سال اخير به وجود آمده است برابري مي كند.
وي افزود: در برخي كشورهاي بزرگ جهان از جمله چين نيز اين تغييرات اساسي و جنبش‌هاي ديني ايجاد شده و روندي رو به رشد دارد.
دكتر آرتور بيولر اظهار داشت: افرادي در برخي كشورها از جمله هند بيشتر به رهبران كاريزمايي اعتقاد داشته و به آنها تكيه مي كنند، اعتقاد دارند كه اين رهبران كاريزما مي توانند اعتقاد بين آنها، مذهب و خداوند را تقويت نمايند. حتي در كره جنوبي نيز اين نوع جنبش ها وجود دارد. يكي از دلايلي كه مردم به سمت دين آباء و اجداد خود نمي روند اين است كه مي خواهند تجربه ديني جديدتري داشته باشند ولي اين تنها دليل نيست و مي تواند دلايل پيچيده ديگري وجود داشته باشد.
دكتر آرتور بيولر افزود: چند سال پيش روانشناسي مذهبي در غرب ارايه و روانشناسي روح براي ارتباط با خدا مطرح شد. در قسمت آگاهي و هوشياري ديني و آگاهي شناسي، الگوهاي ديني هم اكنون در تضاد قرار گرفته اند، در غرب اين حالت ايجاد شده است كه مردم بيشتر به سمت عرفان گرايش پيدا كرده اند تا يك دين خاص. اين جنبه هاي عرفان به دين خاصي برنمي گردد بلكه در كل اينگونه است و هر ديني آن عرفان را به صورت اختصاصي مال خود كند باعث شكوفايي آن دين خواهد شد.
وي افزود: تصوف غيراسلامي در سال 1920 در غرب آغاز شده است و اينگونه بود كه "عنايت خان" رهبر آنها از هند به اروپا آمد. او توسط استادش تعليم ديده بود تا براي انجام رسالت و ماموريت به اروپا برود. وقتي "عنايت خان" به اروپا و آمريكا رفت اولين چيزي كه مشاهده كرد اين بود كه هر زمان ايشان قصد داشت در مورد اسلام صحبت كند مردم نمي خواستند گوش دهند، بنابراين خيلي زود متوجه شد كه نبايد به صورت مستقيم در مورد اسلام سخني بگويد.
دكتر بيولر ادامه داد: ايشان در ادامه راه به گونه اي در مورد اسلام صحبت مي كرد كه در حقيقت نامي از اسلام نمي برد ولي تعاليم اسلام را بيان مي كرد، ايشان به هند بازگشتند و همان جا نيز از دنيا رفتند ولي برادران، پسر و نوه هاي ايشان به عنوان زيرشاخه، راه او را ادامه دادند. براي اينكه كسي در اين زيرشاخه ها قرار گيرد لازم نيست كه حتما مسلمان باشد؛ يكي از اين شاخه ها جنبش صوفي در اروپا است..
وي افزود: افرادي در تركيه نيز سماع را ياد مي دادند براي اين كار نيز لازم نيست كسي مسلمان باشد. نكته جالب اين است كه در شهري كه اكنون زندگي مي كنم يك گروهي وجود دارند كه به عربي فاتحه مي خوانند ولي هيچ چيزي در مورد فاتحه نمي دانند و هيچ گونه وابستگي مذهبي به هيچ ديني ندارند.
وي خاطرنشان كرد: يكي ديگر از مروجان تصوف شيخ تيجاني از كشور غنا است. ايشان در شيكاگو زندگي مي كند و البته اگر چه تبليغاتي روي ايشان انجام نشده است ولي خيلي روي اسلام و عرفان كار كرده است و تاكنون سخنراني هاي متعددي داشته است. جنبش آنها به نام ملت اسلام است. چيزي كه من در 30 سال عمر خود تجربه كرده ام اين است كه در پشت پرده صوفي هايك خبرهايي است و در پشت پرده اهداف ديگري را دنبال مي كنند؛ حتي يك سري از مريدهاي آنها به عنوان مقامات دولتي مشغول فعاليت هستند و خيلي از فعاليت هاي تصوف در حال انجام است، صوفي ها اين اخلاق را ندارند كه بگويند ما صوفي هستيم ولي در باطن كار خود را به شدت دنبال مي كنند.
دكتر بيولر اظهار داشت: در سال 1971 يعني چهل سال پيش عده اي از افراد به سريلانكا رفتند آنها با يك صوفي و حكيم به نام "بابا محي الدين" گفت و گو و او را به آمريكا دعوت كردند. يكي از افراد كه مريد بابا محي الدين بود در سن 21 سالگي جلو ايشان نشسته بود. بابا به او مي گفت چرا اين جا نشسته اي؟ تو بايد يك وكيل شوي و به صلح جهاني كمك كني. اين فرد "جاناتان گرانف" نام داشت او به توصيه بابا محي الدين گوش داده و امروز به عنوان يك وكيل براي خلع سلاح اتمي در حال فعاليت است و چون امريكا بيشترين سلا ح هاي اتمي را دارد بيشترين فعاليت او در خود امريكا مي باشد.
دكتر بيولر خاطرنشان كرد: ايشان در رفتار صوفي هستند ولي كسي نمي داند كه اين مرد كه از سريلانكا رفته بود توانسته باشد چنين افرادي را تربيت كند. يك چيز ديگري كه خيلي از مردم آمريكا نمي دانند يك نفر به نام "كولمان بركسي" مثنوي معنوي مولانا را ترجمه كرده است و اين كار باعث شده كه 20 ميليون نفر از مردم در آمريكا بدانند كه مولانا چه كسي بوده است.
استاد دانشگاه ويكتورياي نيوزيلند اظهار داشت: اين اتفاق از آنجا آغاز شد كه وي يك ملاقاتي با بابا محي الدين داشت و به ايشان گفتند كه بايد اشعار مولوي را ترجمه كنيد. بنابراين چيزي كه مي خواهم اشاره كنم تاثير قوي صوفي گري در آمريكا است. به خاطر كارهاي صوفيان خيلي از افراد در كشورهاي ديگر مسلمان شدند، فرقه هايي مانند نوربخشيه و نقشبنديه و ساير فرقه هاي صوفي در ايالت متحده شعبه هاي فعالي دارند. صدها نفر دست به دست هم داده و به اسلام گرايش پيدا كردند.
ايشان در پاسخ به اين سوال كه " شما مي توانيد يك تعريفي از جنبش هاي ديني و معنوي جديد و معاصر ارايه دهيد و تفاوت آن را با اديان سنتي در چند شاخصه به ما معرفي كنيد؟"پاسخ داد: اين جنبش هاي ديني كه از سال 1950 يعني بعد از جنگ جهاني دوم شروع شده است، در كل موضوع جديدي هستند و اينكه چگونه آنها را مذهبي در نظر مي گيرم به اين خاطر است كه آنهايي كه در اين تحولات نقش دارند خود را مذهبي مي بينند. البته كساني كه در هند يوگا تمرين مي كنند و تفكر عميق انجام مي دهند جز اين تفكر به حساب نمي آيند. آن فقط نوعي فعاليت در نظر گرفته مي شود و جدا از يك كار مذهبي است. بنابراين تعاليم دقيقا شبيه تعاليمي است كه در يك مذهب پياده مي شود. وقتي كه من در كلاس درس، اسلام تدريس مي كنم اشاره به فرقه خاصي نمي كنم و تنها در مورد خود اسلام بحث مي كنم و اين نوع تفكري است كه افراد نسبت به خودشان دارند.
دكتر بيولر اظهار داشت: فكر مي كنم اصول تدريسي كه در ايران تعليم داده مي شود با اصول تدريس در غرب تفاوت دارد. در غرب اساس اين است كه افراد خودشان چه فكر مي كنند. من به عنوان يك مسلمان در مورد بسياري از صوفيان غيرمسلمان سوالاتي دارم كه هنوز پاسخ آن را پيدا نكرده ام و براي همين موقع تدريس در كلاس درس، تنها جنبش ها را تعريف مي كنم و در مورد آنها چيزي نمي پرسم.
دكتر بيولر افزود: همانگونه كه سرمايه گذاري هاي مادي به وجود مي آيد سرمايه گذاري معنوي هم اين گونه است. مثلا كسي پيدا مي شود و با هزينه كردن پول، جنبشي را راه اندازي مي نمايد. كه قطعا يك تعداد رهبر وجود دارند و مردم به عنوان مريد، به آن ها كمك مالي مي كنند، فكر نمي كنم اغراض سياسي پشت قضيه باشد، اين به صورت يك زايش غيرطبيعي است.
وي ادامه داد: يكي از گروه هاي جديد "گروه عصر جديد" است. يكي از چيزهاي آن ها، خلسه است كه افراد احساس خوبي دارند و شادتر مي شوند. اگر حساب كنيم كه اين يك نوع تجارت است كه در برخي مواقع تجارت است آنها مشتري بيشتري مي خواهند. بنابراين آنها در اختيار افراد قرار مي دهند آن چيزي را كه احساس بهتري داشته باشند در حقيقت مبارزه با نفس، سرگرمي نيست و براي بدن نيز ضرر دارد، اگر بخواهد به صورت طبيعي باشد آنها خيلي طرفدارن‌شان را از دست مي دهند. يك اصل بزرگي كه بخواهم به آن اشاره كنم همان آزادي است؛ اين در اصل همان است كه به نفس اجازه مي دهيد كه ديوانه شود و هركاري كه بخواهد انجام دهد. نقش دين هم همين است كه چيزهاي ديوانه وار را به مسير درست هدايت كند.
دكتر بيولر خاطرنشان كرد: يكي از ويژگي هاي صوفي گري اسلامي اين است كه هر كسي مي تواند تعاليم آن را ياد بگيرد؛ افراد ابتدا آموزش مي بينند بعد به نقطه خاصي كه مي رسند، استاد يا مرشد از آنها سوال مي كند كه آيا مي خواهيد مسلمان باشيد؟ اين مانند آن است كه با يك شريني، مزه شيرين اسلام را به آنها بچشانيد.